TƯỢNG 2 NGƯỜI CÕNG NHAU THỔI KHÈN

 

Tượng hai người cõng nhau thổi khèn – Bảo vật quốc gia thời Đông Sơn

- Niên đại: 

Tượng hai người cõng nhau thổi khèn là một hiện vật đặc biệt quý hiếm của nền văn hóa Đông Sơn, có niên đại khoảng 2.500 – 2.000 năm cách ngày nay, thuộc thời kỳ tiền sử muộn ở Việt Nam. Đây là thời kỳ mà nghệ thuật tạo hình và kỹ thuật luyện kim đồng đạt đến đỉnh cao, đánh dấu bước phát triển vượt bậc trong đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Việt cổ.

- Chất liệu chế tác:

Hiện vật được chế tác từ đồng, một chất liệu chủ đạo trong văn hóa Đông Sơn. Đồng không chỉ là nguyên liệu tạo ra công cụ và vũ khí, mà còn được sử dụng để làm nên những tác phẩm nghệ thuật có giá trị thẩm mỹ và biểu tượng sâu sắc. Với kích thước cao 8,5 cm, rộng 9,5 cm, pho tượng tuy nhỏ nhưng lại mang một bố cục hài hòa và sống động.

-Về hình thức và hoa văn:

đây là một tượng tròn – một trong hai dòng chủ đạo của nghệ thuật tạo tượng Đông Sơn. Tượng thể hiện cảnh một vũ công khom lưng, hai chân như đang nhún nhảy, cõng trên lưng một nhạc công say sưa thổi khèn. Cả hai nhân vật đều mặc y phục đơn giản, đầu chít khăn kiểu đầu rìu, tóc búi cao, tai đeo khuyên lớn, thân hình chắc khỏe. Gương mặt và các bộ phận như mắt, mũi, miệng được chạm khắc chi tiết, tạo nên một hình ảnh sinh động, gần gũi và có chiều sâu biểu cảm.

-Tình trạng bảo quản:

Hiện vật được bảo quản tốt, gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay. Sau khi được phát hiện, tượng đã được chuyển về lưu giữ tại Bảo tàng Louis Finot (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia) từ năm 1935, và hiện đang được trưng bày tại khu di tích văn hóa Đông Sơn trong bảo tàng. Với kích thước nhỏ, tượng dễ bị bỏ qua nếu người xem không quan sát kỹ, song giá trị của nó thì vô cùng lớn.

-Về nguồn gốc phát hiện:

tượng được tìm thấy trong quá trình khai quật mộ cổ tại Lạch Trường, xã Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa vào năm 1934 bởi nhà khảo cổ học người Thụy Điển Olov Janse. Đây là một trong những phát hiện khảo cổ quan trọng, góp phần định hình cái nhìn về trình độ nghệ thuật và tín ngưỡng thời Đông Sơn.

-Về giá trị văn hóa – tinh thần:

 tượng không chỉ phản ánh sự gắn bó mật thiết giữa âm nhạc, vũ đạo và sinh hoạt cộng đồng trong đời sống cư dân Việt cổ, mà còn cho thấy tinh thần lạc quan, yêu đời, tinh tế trong cảm thụ nghệ thuật của người xưa. Thông qua tác phẩm, ta có thể nghiên cứu được trang phục, trang sức, phong tục tập quán và đời sống tinh thần của người Đông Sơn – điều mà các hiện vật vô tri khác khó có thể phản ánh sâu sắc đến vậy.

-Tính độc đáo và hiếm có:

đây là một trong những tượng tròn tiêu biểu nhất, được đánh giá là sinh động và toàn bích nhất trong số các khối tượng Đông Sơn từng được phát hiện. Hiện vật đã được công nhận là Bảo vật quốc gia theo Quyết định số 1426/QĐ-TTg ngày 01/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ – khẳng định rõ vị thế đặc biệt của nó trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc.

-Cuối cùng, xét về dấu hiệu kỹ thuật thủ công:

 tượng thể hiện trình độ đúc đồng cực kỳ điêu luyện. Toàn bộ khối tượng được tạo thành từ các mảng đặc và mảng thủng, nhưng được liên kết một cách mạch lạc, bền vững và cân đối. Kỹ thuật mô tả chuyển động và biểu cảm nhân vật rất chính xác, tạo nên một tác phẩm vừa mang giá trị hiện thực, vừa giàu tính nghệ thuật và biểu tượng.